Wie beslist of je een schrijver bent? Ik luisterde deze week tijdens het wandelen een podcast van Elizabeth Gilbert waarin ze sprak met stand-up poet Hope Hill. Hill voelt zich een dichteres, maar de stemmetjes in haar hoofd vertellen haar steeds dat ze niet goed genoeg is en de angst voor kritiek weerhoudt haar van het delen van haar gedichten. Ik herkende de twijfels van Hope Hill zo erg dat ik tijdens het wandelen regelmatig heel hard ‘ja!’, riep. Want ondanks een journalistieke opleiding dacht ook ik lang dat ik geen schrijver was. Ik kon verhalen van anderen opschrijven, ik kon bloggen, maar een eigen boek was te hoog gegrepen. Tot ik een jaar of twee geleden ging uitzoeken wat ik echt wilde en concludeerde dat ik mijn familieverhaal wilde vertellen, het verhaal dat al zo lang in me zat. Ik deelde dat idee met anderen, zocht een stok achter de deur, besloot dat het geen bestseller hoefde te worden, dat ik geen Connie Palmen hoefde te zijn.
‘Ik moet zoveel drempels over voor ik iets durf te publiceren,’ zei een cursist laatst. Juist zij kreeg, toen ze een persoonlijk stukje online te zetten, een kritische app van een vriendin. En helaas, je kunt nog zoveel positieve reacties krijgen, één kritische noot en je wil de handdoek in de ring gooien, je post deleten en nooit meer een letter op papier zetten.
‘Drempels zijn er om mensen af te remmen,’ appte ik haar. ‘Jij moet juist gas geven.’
Een kritische reactie zegt vaak meer over diegene die ‘m maakt, over de wensen en dromen van die persoon, dan over wat jij hebt geschreven, gedeeld of gemaakt. De angst om niet goed genoeg te zijn speelt het meest bij mensen die nadenken, nuanceren en twijfelen, en vaak hebben juist zij de meest interessante verhalen te vertellen.
Elizabeth Gilbert had een opdracht voor Hope Hill. ”Denk aan de generaties vrouwen voor jou. Hadden zij een stem?’ Ik stond even stil toen ze dat zei, en dacht aan mijn oma die met al haar talenten een leven in de schaduw leefde, net als haar moeder en haar oma. Ik realiseerde me dat ik mijn boek niet alleen voor mezelf schrijf, maar ook voor hen.
‘Laat je stem horen, ‘ zei Gilbert. ‘Voor jezelf en voor de vrouwen in je familie. Maak het verschil voor hen, en voor de generatie vrouwen die na jou komt.’
‘Mensen die jouw boek lezen, gaan wel tien keer huilen,’ aldus mijn redacteur toen hij de eerste versie van mijn manuscript had gelezen. Ik dacht aan mijn getalenteerde oma die in de schaduw leefde. Met dit boek geef ik ook haar eindelijk een stem.
Schrijf en deel als je de mogelijkheid hebt. En laat niemand je vertellen dat je het niet kan. Ook jij zelf niet.
